Prof. Dr. Arif Verimli: Şizofreni bir beyin hastalığıdır. Beynin dopamin mekanizmasındaki bozukluktan kaynaklanmaktadır. İnsan duygu, düşünce ve davranış bütünüdür. Şizofrenide ise; duygu, düşünce ve davranış birbirinden kopar, birbirinden savrulur. Şizofreninin en belirgin özellikleri hastaların başka insanların duymadığı sesler duymaları, şekiller görmeleri ve kokular duymalarıdır. Şizofreninin ayırıcı tanısında hezeyan(sanrı), halüsinasyon (varsanı), konuşmada organizasyonsuzluk veya kopukluk, davranışlarda organizasyonsuzluk veya kopukluk görülmesidir. Kişi gerçeklikten ve dış dünyadan tamamen kopmuştur. Kendine özgü bir dünya yaşamaya başlamıştır.
Soru: Şizofreninin sebepleri nelerdir?
Prof. Dr. Arif Verimli: Şizofreninin sebebi tam olarak bilinmemektedir. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar beynin limbik sistem, frontal korteksi üzerinde patofizyolojik kökenini göstermektedir. Dopamin etkinliğindeki artış üzerinde ortak fikir taşınılmaktadır. Şizofreniye genetik faktörler etkendir. Şizofrenide genetik etkenler çevresel etkenlerden daha ağır basmaktadır.
Soru: Şizofreninin değişik tipleri var mıdır?
Prof. Dr. Arif Verimli: Şizofreninin 5 çeşidi bulunmaktadır. Bunlar Paranoid tip, Katatonik tip, Dezorganize tip, Farklılaşmamış tip ve Rezidüel tiptir.
Paranoid Tip: Bu tipte hastalar gergin, şüpheci, savunmacı, tedbirli aynı zamanda saldırgan ve düşmancadırlar. Çok fazla hezeyan ve çok sık halisünasyonun görüldüğü tiptir. Katatonik Tip: Tam bir hareketsizlik, tam bir donma, duraklama, asla konuşmamazlık, dümdüz bir noktaya bakakalma, hareket yokluğu, söz yokluğu ve tepki yokluğudur.Duygusal küntlük hakimdir. Dezorganize Tip: Hastalar genellikle amaçsız, kontrolsüz ve dağınık biçimde aktiftirler. İlkel ve dağınık davranışlar görülür. Uygunsuz ve patlayan gülmeler, ağlamalar görülür. Davranışlar ve tepkiler saçma ve tuhaf olarak tanımlanır. Farklılaşmamış Tip: Tam olarak şizofreni tipleri içinde tanımlanamayan şizofreni hastaların tanımlandığı tiptir. Rezidüel Tip: Aktif şizofreni semptomlarının tamamının görülmediği tiptir. Duygusal küntlük, sosyal geri çekilme, ilginç, saçma ve tuhaf davranış, mantıksız düşünme ve çağrışımlar rezidüel tipte sıkça görülür. Hezeyan ve halisünasyonlar varsa bunlar genellikle belirgin değildirler.
Soru: Şizofreninin toplumlarda görülme oranı ve cinsiyetlere göre görülme durumu nasıldır?
Prof. Dr. Arif Verimli: Şizofreninin toplumlarda görülme oranı % 1'dir ve bu oran sabittir. Kadın ve erkeklerde dağılımı eşittir. En sık başlangıç yaşı erkekler için 15-25, kadınlar için 25-35'tir. Genel olarak kadınların erkeklere göre tedavide daha başarılı oldukları görülmüştür. Tüm kültürel ve sosyo ekonomik popülasyonlarda görülmektedir. İntihar şizofrenide en yaygın ölüm nedenidir.
Soru: Tedavisi var mıdır?
Prof. Dr. Arif Verimli: Günümüzde gelişen, ilaç ve kimya endüstrisi şizofreni tedavisindeki başarımızı artırmaktadır. İlaç tedavisiyle şizofrenik semptomlar sıfır düzeyine indirilebilmektedir. Bununla birlikte şizofrenlerin çalışması, rehabilitasyonu ve ekonomiye kazandırılmaları devletin ve toplumun en önemli görevlerinden biridir.
